Schommel, van voor naar achter en weer terug. Alleen maar schommelen en verder niets, zodat je gedachten de ruimte krijgen. Om te kantelen. Van 5 t/m 10 augustus staat op Theaterfestival Boulevard in Den Bosch een gloednieuwe installatie. Een zwart huis waar schommels aan hangen. Het is De Kantelaar van Schippers&VanGucht, creatief bureau en theatermakers uit Breda.
Myriam van Gucht (scenograaf) en Jellie Schippers (regisseur) begonnen zich serieus af te vragen of de mens eigenlijk wel in staat is om van mening te veranderen. Om te bedenken dat dingen ook ánders kunnen. Of dat de wereld werkelijk zo star is als ‘ie soms lijkt. Terwijl, als die wereld moet veranderen, moeten wij onze vastgeroeste overtuigingen ook los durven laten. En dat moeten we oefenen. Samen met schrijver Hans Sibbel (LEBBIS) gingen ze op zoek naar een vorm om die oefening samen met het publiek aan te gaan.
De Kantelaar
Wie De Kantelaar binnenkomt, komt terecht in de situatie van Eva (actrice Eva Meijering). Ze is erachter gekomen dat er iets niet klopt. En nu bevindt ze zich in het niemandsland van iemand die van gedachten aan het veranderen is. Het onbestemde gebied van het niet-weten. Waarom moet ik van alles? Waarom is het zo zeker dat ik precies zo ga worden als alle andere mensen? Waarom ligt dat allemaal vast? En wie bepaalt dat? Eva heeft het allemaal van tafel geveegd en begint opnieuw. Met verkennen, ontdekken, schommelen. Van de ene gedachte naar de andere. Ze zit vol verhalen en vragen die ze deelt met het publiek. Antwoorden heeft ze niet en die hoeft het publiek ook niet te hebben. Jellie: “Juist het niet-weten en het zoeken naar het antwoord op een vraag, is heel belangrijk om iets voor elkaar te krijgen in de wereld. En ook het besef dat er altijd meerdere antwoorden goed zijn.”
Op de vraag waarom juist Hans Sibbel, die van huis uit geen toneelschrijver is, de juiste persoon was om die gedachtenkronkels op papier te zetten, is wel een eenduidig antwoord te geven. “Hans schildert niet met zijn woorden.” Myriam en Jellie zochten iemand die heel direct is in zijn taalgebruik en die daarmee ook direct contact met het publiek kan maken. Geen mooischrijverij. Daarmee is de stap naar een stand-upcomedian een logische en schreef Hans geen toneelstuk, maar een ‘gedachtegang binnen een situatie’. Ondanks dat de voorstelling voor een publiek vanaf 9 jaar is, schrijft Hans niet voor kinderen. “Ik schrijf gewoon voor volwassenen. Je moet er alleen voor zorgen dat je voorbeelden gebuikt die aansluiten bij hun belevingswereld en dan kun je eigenlijk overal over schrijven.” Ook regisseur Jellie doet geen concessies voor deze leeftijdscategorie, juist niet: “Iedereen benadert een gegeven volgens zijn eigen referentiekader, zolang wij dat verder niet invullen, komt er dus niets uit kinderhersens wat ze niet aankunnen. En hoe een kind het vervolgens zelf invult, daar moet je ‘m natuurlijk wel de ruimte voor geven.”
Het laten kantelen van je gedachten is geen onderwerp waar mensen gauw met elkaar over in gesprek gaan. Jellie hoopt dat dat na de voorstelling wel gebeurt. Kinderen met hun ouders en hun opa’s en oma’s. Ben jij wel eens van gedachten veranderd? En waarom? Dat je er dan samen achterkomt dat het leuk is om te twijfelen, dat het interessant is om het niet te weten en dat veranderen altijd kan. Hans ziet het als een opfriscursus voor volwassenen. Kinderen moeten het nog leren en volwassenen moeten opgefrist worden. Af en toe moet je het oefenen, van mening veranderen en hardop durven zeggen: het zou wel eens anders kunnen zijn dan ik altijd dacht.
Een gedurfde voorstelling
In deze voorstelling spelen beeld, vorm en geluid een even grote rol als tekst en is de ruimte zelf een volwaardige tegenspeler. Eva bekijkt de wereld en haar situatie vanaf grote hoogte. Letterlijk. Ze speelt de voorstelling op een balk die op twee-en-een-halve meter hoogte in De Kantelaar hangt. Met je hoofd op drie meter vijftig, krijg je automatisch kriebels in je buik. Ze vecht met haar evenwicht, terwijl ze ondertussen muziek maakt en met acrobatiek de hele ruimte bespeelt. Jellie: “Ik ken Eva al heel lang, we weten heel goed wat we aan elkaar hebben, maar dit is wel het spannendste dat ik ooit aan haar heb gevraagd.” De Kantelaar is een verrassende samenwerking tussen theatermakers en een stand-upcomedian. Tussen een actrice en haar decor. Een gedurfde voorstelling. Hans: “Er zijn een hoop redenen om het niet te doen, maar Schippers&VanGucht doet het wel.”
Theaterfestival Boulevard
De Kantelaar is een voorstelling voor iedereen vanaf 9 jaar en gaat in 2019 in première op Theaterfestival Boulevard te ‘s-Hertogenbosch. De voorstelling speelt van 5 t/m 10 augustus elke dag om 16.00 en 20.00 uur op de groenstrook aan de Aartshertogenlaan (ter hoogte van nummer 421). Meer informatie over de voorstelling tref je HIER.
Door: Lian Sarneel
